Οι 10 µεγαλύτερες αρχαιολογικές ανακαλύψεις στην Ελλάδα το 2011

Η αρχαία ιστορία γράφτηκε σε διάρκεια αιώνων, η αναζήτηση όµως των τεκµηρίων της δεν είναι κάτι που ακολουθεί χρονολογική σειρά ούτε κατευθύνεται από τις βουλές των επιστηµόνων, που άλλοτε µπορεί να πασχίζουν επί χρόνια για ένα εύρηµα χωρίς επιτυχία, άλλοτε – τύχη αγαθή – να το ανακαλύπτουν και άλλοτε να είναι ένα απρόσµενο αλλά σπουδαίο γεγονός. 

Σε κάθε περίπτωση, βέβαια, η οικονοµική δυσπραγία στενεύει τα περιθώρια της αρχαιολογικής έρευνας, άρα και των αποτελεσµάτων, κάτι που δεν είναι κρυφό ότι συµβαίνει τα τελευταία χρόνια. Αλλά παρά τους περιορισµούς αυτούς σηµαντικές αρχαιολογικές ανακαλύψεις υπήρξαν σε όλη τη χώρα µε ευρήµατα που θα µπορούσαν να στηρίξουν ολόκληρα µουσεία. Ενα έργο τεράστιο σε πλούτο και σηµασία, που διευρύνει τη γνώση του παρελθόντος αλλάζοντας σε κάποιες περιπτώσεις και τα ως τώρα ισχύοντα. Η Ελλάδα είναι πρώτη στον τοµέα αυτόν και η απόδειξη ακολουθεί. 

Η επιλογή των δέκα σηµαντικών ανακαλύψεων που παρουσιάζει «Το Βήµα» θα µπορούσε κάλλιστα να διευρυνθεί σε 20 ή και περισσότερα, γι’ αυτό και η κατάταξη δεν έχει γίνει µε σειρά σπουδαιότητας. Αυτό θα το κάνει η µελέτη τους και ο χρόνος.

1. Ξύλινο ειδώλιο 2.500 χρόνων

Ειδώλιο γυναίκας που κατασκευάστηκε από ξύλο πριν από 2.500 χρόνια αλλά έφθασε ατόφιο ως σήµερα έφεραν στο φως οι αρχαιολόγοι στο ιερό της Αρτέµιδος στη Βραυρώνα. Το εύρηµα είναι εντυπωσιακό, δεδοµένου ότι το ξύλο σπανιότατα διατηρείται µέσα στον χρόνο, αν και η περιοχή της Βραυρώνας λόγω του υγρού εδάφους της συντελεί σε αυτό. Η ανακάλυψη έγινε κατά τις εργασίες κατασκευής αποστραγγιστικού φρέατος στον αρχαιολογικό χώρο, όπου εντοπίστηκε άγνωστος αποθέτης του ιερού. Μαζί µε την πεπλοφόρο µορφή µε την περίτεχνη, βοστρυχωτή κόµµωση αποκαλύφθηκαν δύο ξύλινες σόλες υποδηµάτων µε τη διακόσµησή τους από εγχάρακτα µοτίβα, ξύλινα τµήµατα αγγείων, όπως επίσης δύο χάλκινα κάτοπτρα και άλλα αντικείµενα, όλα του 5ου αιώνα π.Χ. 

2. Μινωική ιερογλυφική γραφή

Μια τετράπλευρη σφραγίδα από βαθυκόκκινο ίασπη που φέρει χαραγµένα επάνω της σηµεία της µινωικής ιερογλυφικής γραφής αποτελεί το µοναδικό ως τώρα εύρηµα της αρχαιότερης γραφής των Μινωιτών στη ∆υτική Κρήτη. Η σφραγίδα βρέθηκε σε µινωικό «ιερό κορυφής» του όρους Βρύσινα σε υψόµετρο 858 µέτρων και µαζί της περισσότερα από 800 ανθρωπόµορφα ειδώλια και πολλά άλλα αναθήµατα που χρονολογούνται στην Παλαιοανακτορική περίοδο (1900-1700 π.Χ.) ως την αρχή της Νεοανακτορικής (1700-1500 π.Χ.). 

Η ανασκαφή συνεχίζεται, ήδη όµως οι αρχαιολόγοι κυρία Ιρις Τζαχίλη και ΕλένηΠαπαδοπούλου θεωρούν ότι ο Βρύσινας είναι το σηµαντικότερο ιερό κορυφής για τη ∆υτική Κρήτη. 

3. Συνοδεία στον θάνατο

Ανθρωποι που τάφηκαν µε τα ζώα τους ολόγυρά τους! Το εύρηµα προήλθε από τη Μαυροπηγή της Εορδαίας, όπου αποκαλύφθηκε µικρό νεκροταφείο του 6ου αιώνα π.Χ. µε ενταφιασµούς 11 ανθρώπων και 16 ζώων – άλογα, σκύλοι, βοοειδή και ένας χοίρος – τα οποία είχαν τοποθετηθεί περιµετρικά των ανθρώπινων ταφών. Η ιδιαιτερότητα του νεκροταφείου, όπως είπε η ανασκαφέας δρ Γεωργία Καραµήτρου-Μεντεσίδη,συνίσταται στο γεγονός ότι είναι η πρώτη φορά που εντοπίζεται στην περιοχή της Κοζάνης και των Γρεβενών αυτό το έθιµο. 

Οι άνδρες είχαν ταφεί µε τα σιδερένια τους µαχαίρια και αιχµές δοράτων, ενώ τρεις γυναίκες έφεραν χάλκινα σκουλαρίκια, καθώς και χάλκινα βραχιόλια στους βραχίονες αλλά και στα κάτω άκρα. 

4. Θεός ή αυτοκράτορας

Μαρµάρινο, σε µέγεθος λίγο µεγαλύτερο από το φυσικό, το άγαλµα που αποκαλύφθηκε στο Μικρό Θέατρο της Αρχαίας Επιδαύρου ενώ γίνονταν εργασίες στον περιβάλλοντα χώρο του µνηµείου έρχεται από τους αυτοκρατορικούς ρωµαϊκούς χρόνους για να επιβεβαιώσει την ισχύ και την αξία της κλασικής πλαστικής παράδοσης µέσα στους αιώνες. Πρόκειται για ένα εξαιρετικής ποιότητας αντίγραφο έργου του 4ου αιώνα π.Χ. από το εργαστήρι του µεγάλου αργείου γλύπτη Πολύκλειτου το οποίο παρίστανε τον θεό Ερµή και αγαπήθηκε τόσο που να επαναληφθεί αργότερα από πολλούς καλλιτέχνες. Εικάζεται µάλιστα ότι φιλοτεχνήθηκε πιθανόν τον 2ο αιώνα µ.Χ. , όταν ο αυτοκράτορας Αδριανός επισκέφθηκε την Επίδαυρο

5. Η αρχαιότερη ευρωπαϊκή επιγραφή

Είναι η αρχαιότερη επιγραφή που έχει βρεθεί σε ευρωπαϊκό έδαφος και είναι ελληνική. Πρόκειται για την επιγραφή µιας πήλινης πινακίδας σε Γραµµική Β που γράφηκε πριν από 3.500 χρόνια και βρέθηκε στην Ικλαινα της Μεσσηνίας από τον αρχαιολόγο κ. ΜιχάληΚοσµόπουλο, ο οποίος ανασκάπτει ένα µυκηναϊκό µέγαρο µε πελώριους αναληµµατικούς τοίχους, τοιχογραφίες και αποχετευτικό σύστηµα. Η χρονολόγηση της πινακίδας πολύ πριν από τις ως τώρα γνωστές αλλάζει πολλά δεδοµένα στη γνώση µας για τη χρήση της Γραµµικής Β αλλά και για την εξάπλωση της γραφής. 

6. Το μάτι του Τουταγχαµών

Ενα µικρό, χρυσό αντικείµενο που αναπαριστά ένα ανθρώπινο µάτι πανοµοιότυπο µε αυτό της χρυσής, νεκρικής µάσκας του Τουταγχαµών βρέθηκε µέσα σε ταφικό πίθο στη νεκρόπολη της Αρχαίας Ελεύθερνας στην Κρήτη. Σε φυσικό µέγεθος και µε το χαρακτηριστικό «αιγυπτιακό µπλε» ολόγυρά του, φοριόταν ως επιστήθιο κόσµηµα από µία εκ των τριών γυναικών του οικογενειακού τάφου του 8ου-7ου αιώνα π.Χ., όπως είπε ο ανασκαφέας, καθηγητής κ. Νίκος Σταµπολί δης. Αλλά και το ένδυµα της γυναίκας ήταν καταστόλιστο από χρυσά ελάσµατα, ενώ στον ίδιο πίθο υπήρχε µαζί µε άλλα αντικείµενα και µια µεγάλη χάντρα από ορεία κρύσταλλο µε χαραγµένο πλοίο µε τετράγωνο πανί σαν αυτά που ταξίδευαν στον Νείλο. 

7. Οικογενειακή υπόθεση

Θολωτοί, οικογενειακοί τάφοι που χρησιµοποιήθηκαν για πολλές γενιές (από τον 10ο ως τον 8ο αιώνα π.Χ.) ήρθαν στο φως στην περιοχή της Χλόης Βελεστίνου µε πλούσια κτερίσµατα αλλά ακόµη και ορισµένους από τους νεκρούς στη θέση τους. Κοσµή µατα και άλλα αντικείµενα, όπως τριχολαβίδες και τσιµπιδάκια για καλλωπισµό, όπλα (σιδερένια ξίφη µε λαβές από αλάβαστρο, µαχαιρίδια και εγχειρίδια), χάλκινες φιάλες, που χρησίµευαν ως αγγεία πόσης, συνόδευαν τους νεκρούς, όπως είπε η αρχαιολόγος κυρίαΑργυρούλα ∆ουλγέρη-Ιντζεσίλογλου. Αυτοί οι κυκλικοί τάφοι αποτελούν τµήµα του µεγάλου νεκροταφείου των αρχαίων Φερρών και, καθώς σήµερα πλέον βρίσκονται δίπλα στη νέα Εθνική oδό, έξι από αυτούς θα γίνουν επισκέψιµοι.

8. Ο χάλκινος Μινωίτης

Χάλκινο ειδώλιο στην τελετουργική «στάση του αποσκοπείν», που χρονολογείται στο 1600 π.Χ., σφραγίδες, κοσµήµατα, τελετουργικά αγγεία, όπλα, χρυσό έλασµα (1700 π.Χ.) µε χαραγµένο επάνω του µινωικό πλοίο βρίσκονται µεταξύ των ευρηµάτων της ανασκαφής στη Ζώµινθο του Ψηλορείτη. Αυτό το ιδιότυπο µινωικό κέντρο πάνω στα βουνά, που δεν ήταν απλώς ένας σταθµός προς το Ιδαίο Αντρο ούτε µόνον ο προµηθευτής της Κνωσού σε µαλλί και άλλα ζωικά προϊόντα και που όµοιό του δεν έχει ανασκαφεί ως τώρα στην Κρήτη, ανοίγει νέους δρόµους για την έρευνα και τη µελέτη της διάρθρωσης του µινωικού κόσµου, όπως λέει η αρχαιολόγος κυρία Εφη Σαπουνά-Σακελλαράκη . 

9. Ενα νησί γεμάτο Κούρους

Κούροι σµιλεµένοι σε παριανό µάρµαρο έρχονται στο φως κατά τµήµατα – κυριολεκτικώς – στο ιερό του Απόλλωνα που βρίσκεται στην έρηµη σήµερα νησίδα ∆εσποτικό κοντά στην Αντίπαρο. Κατεστραµµένοι (άγνωστο για ποιον λόγο) ή τεµαχισµένοι επίτηδες προκειµένου να χρησιµοποιηθούν ως δοµικά στοιχεία σε εποχές µεταγενέστερες της Αρχαϊκής, οπότε φιλοτεχνήθηκαν, βρέθηκαν από τον αρχαιολόγο κ. Γιάννο Κουράγιοάλλοτε στο κατώφλι θύρας, άλλοτε εντοιχισµένοι σε τοίχο κτιρίου του ιερού και άλλοτε «χτισµένοι» στον περίβολο ενός σύγχρονου µαντριού! Περί τα 60 τµήµατα γλυπτών έχουν εντοπισθεί ως τώρα και µεταξύ τους πέντε κεφαλές Κούρων, µία Κόρης, περισσότεροι από δέκα κορµοί και περί τις 30 βάσεις για γλυπτά.

Η Κρήτη, η Βραυρώνα, η Κοζάνη, η Επίδαυρος, η Μεσσηνία, το Βελεστίνο και η Αντίπαρος αποκαλύπτουν τα µυστικά τους

10. Ενα ιερό για την Αρτεμη

Ο µεγαλύτερος ίσως σε µέγεθος αρχαίος ναός στην Κρήτη εντοπίστηκε στην κορυφή του λόφου Κεφάλα στην περιοχή των Γουρνών. Σύµφωνα µε τον αρχαιολόγο κ. ΝίκοΠαναγιωτάκη, ο ναός ήταν αφιερωµένος στην Αρτέµιδα Σκοπελίτιδα και είχε διαστάσεις 52Χ19,60 µέτρα. Σήµερα σώζονται ελάχιστα κατάλοιπα, κατά τον ίδιο όµως υποδεικνύουν την ύπαρξη σπουδαίου λατρευτικού κέντρου που ήταν άγνωστο ως τώρα από τις αρχαίες πηγές (αν και ο Παυσανίας αναφέρει κάποιο ιερό αφιερωµένο στην Αρτεµη). Το ιερό ανήκε πιθανώς στη Χερσόνησο, που η στενή σχέση της µε τη θεά Αρτεµη µαρτυρείται από διάφορες πηγές. 


tovima.gr ΜΑΡΙΑ ΘΕΡΜΟΥ

Read more »

Πήλινο ομοίωμα άρματος

Υλικό: Πηλός
Προέλευση: Κύπρος
Χρονολόγηση: Γύρω στο 600 π.Χ.
Διαστάσεις: Ύψος: 17,5 εκ., μήκ. πλίνθου 16 εκ., πλ. 12.5 εκ.
Χώρος έκθεσης: Αίθουσα 64, αρ. ευρ. 17376.

Φέρει έναν ηνίοχο και δύο πολεμιστές. Στηρίζεται σε πλίνθο, διάτρητη στην μπροστινή και την πίσω πλευρά, για την προσαρμογή αξόνων με τροχούς. Μπορεί να είχε χρησιμοποιηθεί ως παιχνίδι.

Μία από τις μορφές, ο ηνίοχος, τεντώνει τα χέρια μπροστά και σφίγγει στις παλάμες του τα ηνία από σχοινί ή σύρμα (δεν σώζονται). Οι άλλες δύο μορφές είναι προφανώς πολεμιστές. Το άρμα σώζει ερυθρή και μελάνη βαφή, ενώ ίχνη ερυθρής βαφής διακρίνονται και στο σώμα των αλόγων.

Μικρογραφίες αρμάτων είναι πολύ διαδεδομένες και στην Κυπριακή και τη Φοινικική τέχνη. Το συγκεκριμένο ανήκει σε έναν τύπο που τα κεφάλια των μορφών και των αλόγων είναι χυτά σε μήτρα. Τα ομοιώματα αυτά χρονολογούνται στον πρώιμο 6ο αι. π.Χ. και μπορεί να είχαν χρησιμοποιηθεί ως παιχνίδια.

Βιβλιογραφία: Καραγιώργης, Β., Αρχαία Κυπριακή Τέχνη στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο, Ίδρυμα Α.Γ. Λεβέντη, Εκδόσεις Καπόν 2003, 90-91.

 Ε(ΘΝΙΚΟ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ)

Read more »

Ελάτη: Βρέθηκαν αρχαία σε τεράστια έκταση

Σε τουλάχιστον 455 στρέμματα εκτείνονται οι αρχαιότητες, τις οποίες ανακάλυψε η αρχαιολογική σκαπάνη στη λεκάνη του ποταμού Αλιάκμονα, στη θέση Λογκάς Ελάτης, όπως αποκάλυψε σήμερα η δόκτωρ της αρχαιολογίας και προϊσταμένη της Λ’ Εφορείας Προϊστορικών και κλασικών Αρχαιοτήτων, Γεωργία Καραμήτρου-Μεντεσίδη, αναφερόμενη στις ανασκαφές της περιοχής του φράγματος του Ιλαρίωνα.

Όπως ανέφερε χαρακτηριστικά, το εύρος της περιοχής στην οποία εντοπίστηκαν αρχαιότητες διαπιστώθηκε όταν διενεργήθηκαν ερευνητικές τομές «στην προσπάθειά μας να οριοθετήσουμε τα οικιστικά κατάλοιπα όλης της λεκάνης στη θέση Λογκάς Ελάτης».

Χαρακτήρισε, μάλιστα, το συγκεκριμένο χώρο ως ιδανικό στο να προσελκύει το ενδιαφέρον των ανθρώπων για μόνιμη εγκατάσταση αλλά και περιζήτητο για τη διαβίωσή τους διαχρονικά.

«Συγκεκριμένα -πρόσθεσε- διαπιστώσαμε ότι και στους αγρούς δίπλα στο ποτάμι, όπου δεν υπήρχαν επιφανειακές ενδείξεις και το χώμα ήταν λίγο, τις αρχαιότητες κάλυπτε ένα παχύ στρώμα λάσπης με πολλή άμμο, της λούνης κατά τη ντοπιολαλιά.

Στις περισσότερες δοκιμαστικές τομές εντοπίστηκε κεραμική ως ένδειξη χρήσης του χώρου, ενώ στις 60 εντοπίστηκαν αρχιτεκτονικά κατάλοιπα και κατασκευές, ταφές και ταφικοί περίβολοι. Αξιοσημείωτη είναι η ανεύρεση μεγάλου κτηρίου, πιθανότατα δημόσιου, ελληνιστικών χρόνων».

Σύμφωνα με την αρχαιολόγο, στο χώρο της λεκάνης του Λογκά έχουν ανασκαφθεί γύρω στους 100 ταφικούς περιβόλους και λιθοσωροί της Πρώιμης και Μέσης Εποχής Χαλκού, ενώ με βεβαιότητα το νεκροταφείο εκτείνεται σε πολύ μεγαλύτερη έκταση.

Επίσης, αποκαλύφθηκαν 100 ανθρώπινες ταφές, καθώς και σκελετοί ιπποειδών που συνοδεύουν τους νεκρούς. Οι λίθινοι περίβολοι περιέχουν λακκοειδείς ταφές, κιβωτιόσχημες ή ταφές σε αγγεία πιθοειδή και αμφορόσχημα (εγχυτρισμοί). Ως κτερίσματα φέρουν οπλισμό ή λίθινα περίαπτα και όστρεα.

(now24.gr)

Read more »

Παιδική κουδουνίστρα

Υλικό: Πηλός
Προέλευση: Κύπρος
Χρονολόγηση: Υστεροκυπριακή Ι (1600-1450 π.Χ.)
Διαστάσεις: [11956] Ύψος: 14,2 εκ., [11957] Ύψος: 8,9 εκ., [11958] Ύψος: 9.4 εκ.
Χώρος έκθεσης: Αίθουσα 64, αρ. ευρ. 11956, 11957, 11958.

Οι κουδουνίστρες σε σχήμα κουκουβάγιας ή γάταςαποτυπώνουν μία τρυφερή νότα από την καθημερινή ζωή της Προϊστορικής Κύπρου. Το σώμα είναι ωοειδές, με υπερυψωμένη λαβή από την κορυφή έως τη βάση. Τα μάτια υποδηλώνονται με δύο οπές. Στο εσωτερικό έχουν τοποθετηθεί μεταλλικά εξαρτήματα (σφαιρίδια;), ώστε να παράγεται ήχος με την κίνηση του αντικειμένου.

Οι κουδουνίστρες είναι διακοσμημένες κατά τη Λευκή Γραπτή VI Κεραμική, χαρακτηριστική της Ύστερης Κυπριακής περιόδου, με καστανέρυθρες, καστανές ή μαύρες γραμμές, με στιλπνή ή θαμπή βαφή, επάνω σε λευκό επίχρισμα.

Ζωόμορφες κουδουνίστρες είναι γνωστές κυρίως από την Κύπρο αλλά και από άλλες θέσεις της Ανατολικής Μεσογείου. Κάποια από τα γνωστά παραδείγματα έχουν βρεθεί σε τάφους και πιθανότατα είχαν την ίδια χρήση με τις σημερινές κουδουνίστρες.

Βιβλιογραφία: Καραγιώργης, Β., Αρχαία Κυπριακή Τέχνη στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο, Ίδρυμα Α.Γ. Λεβέντη, Εκδόσεις Καπόν 2003, 49-50. Karageorghis, V., Olenik, Y., The Potter's Art of Ancient Cyprus in the Collection of the Eretz Israel Museum, Tel Aviv 1997.

(namuseum.gr)

Read more »

Αρχαίος ελληνικός οικισμός στον Αγιο Κήρυκο

Τα ερείπια ενός αρχαίου ελληνικού οικισμού έφεραν στο φως αρχαιολόγοι που έκαναν ανασκαφές στο μικρό νησί Άγιος Κήρυκος της Βουλγαρίας, στα ανοικτά της Σωζόπολης στη Μαύρη Θάλασσα. Η Σωζόπολη, νεώτερο όνομα της αρχαίας Απολλωνίας, ήταν μία από τις παλαιότερες αρχαίες ελληνικές αποικίες στα δυτικά παράλια της Μαύρης Θάλασσας αφού ιδρύθηκε από τους Μιλήσιους στα τέλη του 7ου π. Χ. αιώνα.

Οπως δήλωσε μάλιστα η επικεφαλής αρχαιολόγος κυρία Κριστίνα Παναγιότοβα «Το εύρημα στο νησί του Αγίου Κηρύκου επιτρέπει μία εικόνα αυτής της πραγματικά μοναδικής,αρχαίας ελληνικής αποικίας στη Βουλγαρία. Τα ερείπια των κτιρίων ήταν απόδειξη μιας καλά οργανωμένης αστικής ζωής ενώ κατά την διάρκεια των ανασκαφών αποκαλύφθηκαν και διάφορα εργαλεία, μεταξύ των οποίων αλιευτικά εργαλεία, αδράχτια, υφαντικά βάρη αλλά και ένα χάλκινο βέλος». Σύμφωνα με την ίδια εξάλλου υπήρξαν και στοιχεία για θρησκευτικές τελετές προς τιμήν των θεών Δήμητρας και Περσεφόνης, όπως μικρά σπονδικά αγγεία, αμφορείς και πήλινα ειδώλια.

                                Το νησάκι Αγιος Κήρυκος στα ανοικτά της Σωζόπολης στη Μαύρη Θάλασσα

Η ομάδα της Παναγιότοβα θα επιστρέψει στην περιοχή για περαιτέρω έρευνα τον Οκτώβριο ενώ το καλοκαίρι που πέρασε ένα άλλο ανασκαφικό πρόγραμμα, γαλλοβουλγαρικό, επικεντρώθηκε στη μελέτη της προαστιακής περιοχής της Απολλωνίας και συγκεκριμένα ενός μεγάρου, όπου βρέθηκε ένας θησαυρός αρχαίων νομισμάτων βρέθηκε.

(tovima.gr)

Read more »

Νέα στοιχεία για τους αρχαίους Θράκες

Νέα στοιχεία για τη στάση των Θρακών της ρωμαϊκής περιόδου απέναντι στο θάνατο φέρνουν στο φως αποκαλύψεις από θέση κοντά στο χωριό Μπορίσοβο της Βουλγαρίας.

Η Ντανιέλα Άγκρε σε παρουσίαση ευρημάτων από ανασκαφή του 2005 στo Yambol της Βουλγαρίας.

Τα ευρήματα προέρχονται από τάφο του 1ου ή 2ου αι. μ.Χ. που πιθανότατα ανήκε σε πλούσιο ευγενή. Ένας μέρος τους είναι αντικείμενα πολυτελείας που προορίζονταν για την εξυπηρέτηση του νεκρού στη μετά θάνατον ζωή του. Ανάμεσά τους συγκαταλέγονται φορητή τράπεζα, διακοσμημένο πινάκιο καθώς και περίτεχνο αγγείο πόσης μοναδικό στο είδος του, το οποίο οι αρχαιολόγοι αποκαλούν χαριτολογώντας "ποτήρι σαμπάνιας". Πολύ σημαντικά είναι επίσης τα κατάλοιπα διακόσμησης της πρόσοψης άρματος, το οποίο όμως καταστράφηκε όταν τυμβωρύχοι λεηλάτησαν το χώρο στο παρελθόν. Εδώ παριστάνονται τέσσερις αετοί, τα φτερά των οποίων διασταυρώνονται με κεφάλια δρακόντων. Το κεφάλι κάθε αετού είναι διαφορετικό, δείχνοντας την ιδιαίτερη επιμέλεια που ακολουθήθηκε στην επεξεργασία του θέματος.  Εκτός από κτερίσματα, στο χώρο βρέθηκαν και ειδικά "δακρυδοχεία" όπου τοποθετούνταν τα δάκρυα των πενθούντων.
Κοντά στον ταφικό λάκκο βρέθηκαν κατάλοιπα νεκρικών τελετών: ένας μεγάλος τετράγωνος βωμός για την τοποθέτηση φαγητού ως προσφοράς για το νεκρό καθώς και λείψανα πυράς όπου σώζονταν οστά ζώων και όστρακα αγγείων. "Γνωρίζαμε την πρακτική αλλά είναι η πρώτη φορά, με την εύρεση και του βωμού, που τη βλέπουμε σε σχέση με τάφο της ρωμαϊκής Θράκης", λέει η αρχαιολόγος Ντανιέλα Άγκρε, του Εθνικού Αρχαιολογικού Ινστιτούτου και Μουσείου στη Βουλγαρική Ακαδημία Επιστημών, η οποία και ηγείται του έργου.
Πάντως η περιοχή είναι γεμάτη από αρχαιολογικά ευρήματα. Κοντά στο σημείο όπου βρέθηκε ο τάφος είχε εντοπιστεί το 2008 ένα άρμα, μοναδικό σε είδος και σε συντήρηση, ενώ ανάλυση του εσωτερικού αγγείων από τη θέση πιστοποίησε την παρουσία κρασιού εισηγμένου από την Ιταλία. Στην ευρύτερη περιοχή έχουν, τέλος εντοπιστεί και τα κατάλοιπα επτά τάφων με πολύτιμα κτερίσματα καθώς και μεγάλες αγροικίες, που ίσως αποτελούσαν αντίστοιχα το νεκροταφείο και τις οικίες μιας ισχυρής θρακικής οικογένειας.

The Sofia Echo, 12/09/2011 (arxaiologia.gr)

Read more »

Οι αρχαίοι Αιγύπτιοι χρησιμοποιούσαν τζέλ για τα μαλλιά.

Mία μελέτη που έγινε σε μούμιες αποκάλυψε  ότι άνδρες και γυναίκες στην αρχαία Αίγυπτο χρησιμοποιούσαν κάποιες λιπαρές ουσίες για να κρατάνε τα μαλλιά στη θέση τους.Χρησιμοποιούσαν ένα είδος gel για να στεριώνουν τα μαλλιά και θεωρούνταν ότι ήταν προϊόν  για τη μετά θάνατο ζωή για να φαίνονται όμορφοι στο άλλον κόσμο.Η ανακάλυψη έγινε από επιστήμονες που έχουν μελετήσει τα δείγματα τριχών από 18 μούμιες και των δύο φύλλων ηλικίας 4 έως 58 ετών.

Η ομάδα KNH dell'Università di Manchester (κέντρο βιοϊατρικής αιγυπτιολογίας του πανεπιστημίου του Μάντσεστερ )

με επικεφαλής τον Δρ Natalie McCreesh χρησιμοποιώντας  φως και ηλεκτρονικά μικροσκόπια διαπίστωσαν ότι 9 από τις μούμιες ήταν καλυμμένα  τα μαλλιά τους από λίπος και πιστεύουν ότι είναι προϊόν ομορφιάς.

Ωστόσο τα μαλλιά διατηρούνται τεχνητά δεν περιέχουν ρητίνες ή υλικά ταρίχευσης γεγονός που υποδηλώνει ότι ήταν προετοιμασμένοι ξεχωριστά κατά τη διάρκεια της μουμιοποίησης.

Read more »

Kύπρος: Η αρχαιολογική σκαπάνη έφερε στο φως κτίριο του 1200 π.Χ., σφραγιδοκύλινδρο από αιματίτη και υψηλής ποιότητας κεραμική από τον μυκηναϊκό κόσμο

Μεγάλων διαστάσεων κτίριο, που χρονολογείται γύρω στο 1200 π.Χ, αποκάλυψαν οι φετινές ανασκαφές στο Χαλά Σουλτάν Τεκκέ, κοντά στον διεθνή αερολιμένα της Λάρνακας, που έγιναν υπό τη διεύθυνση του καθηγητή Πέτερ M. Φίσερ του Πανεπιστημίου του Γκέτενμπουργκ της Σουηδίας.


Από τα πιο εντυπωσιακά αντικείμενα που βρέθηκαν κατά τη φετινή ανασκαφική περίοδο είναι ένας σφραγιδοκύλινδρος από αιματίτη με έξι εγχάρακτες σκηνές θρησκευτικού περιεχομένου. Οι σφραγιδοκύλινδροι χρησιμοποιούντο ως σφραγίδες από λόγιους ανθρώπους, ενώ ο συγκεκριμένος πιθανόν να εισήχθη από τη Συρία. Ένα άλλο σημαντικό εύρημα είναι ένα ειδώλιο από λευκό και μελανό λίθο, που παριστά γυναικεία θεότητα. Το ειδώλιο αυτό πιθανόν να είχε εισαχθεί ακόμη και από τη Μεσοποταμία, δηλαδή την περιοχή του σημερινού Ιράκ.


Η ανακάλυψη του κτιρίου, σύμφωνα με το Τμήμα Αρχαιοτήτων Κύπρου, έγινε με βάση τα αποτελέσματα της εφαρμογής της μεθόδου γεωραντάρ (ground penetrating radar).


Το γεωραντάρ θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ως «ακτινογραφία» του υπεδάφους και η μέθοδος αυτή έχει αποδείξει ότι, στην περίπτωση της θέσης Χαλά Σουλτάν Τεκκέ, τα κύματα του ραντάρ μπορούν να διεισδύσουν πέραν των 2 μέτρων κάτω από την επιφάνεια του εδάφους. Τα αποτελέσματα της μεθόδου αυτής ήταν ιδιαίτερα λεπτομερή, αφού όχι μόνο αποκάλυψαν το περίγραμμα του κτιρίου, αλλά εμφάνισαν και λεπτομέρειες όπως δωμάτια και εισόδους.

Το κτίριο, διαστάσεων περίπου 30 μ. Χ 20 μ., περιλαμβάνει χώρους κατοίκησης και εργαστήρια. Σφοντύλια και βαρίδια που βρέθηκαν στα εργαστήρια δείχνουν ότι στον χώρο διεξάγονταν υφαντουργικές δραστηριότητες, ενώ τα κοχύλια της θάλασσας που ανασκάφηκαν στους χώρους αυτούς δείχνουν ότι τα υφάσματα βάφονταν μωβ.


Στους χώρους κατοίκησης βρέθηκε ιδιαίτερα μεγάλη ποικιλία υψηλής ποιότητας κεραμικής εισηγμένης κυρίως από τον μυκηναϊκό κόσμο (Ελλάδα και ελληνικό αρχιπέλαγος). Τα αγγεία περιλαμβάνουν πρόχους, κύπελλα, κρατήρες και άωτα αγγεία. Η ντόπιας παραγωγής κεραμική περιλαμβάνει την κεραμική σε δακτυλιόσχημη βάση, η οποία πιστεύεται ότι μιμείται μεταλλικά πρότυπα και είναι ψημένη σε πολύ υψηλές θερμοκρασίες. Πρόχοι και προχοΐσκες αυτού του τύπου φαίνεται ότι περιείχαν όπιο, παρόλο που χρησιμοποιούντο για τη μεταφορά και διάφορων άλλων υγρών.

Η κεραμική περιλαμβάνει επίσης και λευκόχριστη κεραμική τοπικής παραγωγής, η οποία υπήρξε ιδιαίτερα δημοφιλές είδος σε όλη την ανατολική Μεσόγειο. Τα κύπελλα και οι πρόχοι λευκόχριστης κεραμικής είναι ιδιαίτερα λαμπερά και διακοσμούνταν με περίπλοκα μοτίβα ερυθρού, μελανού και καφέ χρώματος. Τα αγγεία αυτά εξάγονταν στη Μέση Ανατολή, την Αίγυπτο, την Ελλάδα και την Ανατολία, ενώ κάποια έχουν βρεθεί και στην Ιταλία.


Επίσης, βρέθηκαν και αντικείμενα από λιωμένο μόλυβδο και σκουριά χαλκού, στοιχεία που φανερώνουν την παραγωγή μεταλλικών αντικειμένων στον χώρο. Τα χάλκινα και τα μολύβδινα αντικείμενα, που αποκαλύφθηκαν περιλαμβάνουν χάντρες, βαρίδια και εργαλεία.


Οι ανασκαφές, όπως εκτιμά το Τμήμα Αρχαιοτήτων, φανερώνουν ότι η αρχαία αυτή πόλη θα είχε τουλάχιστον τρεις φάσεις κατοίκησης, από περίπου το 1450 π.Χ. έως περίπου το 1200 π.Χ., Φαίνεται, ωστόσο, ότι τα θεμέλια της πόλης αυτής προχωρούν ακόμη πιο πίσω στον χρόνο αν ληφθεί υπόψη η κεραμική, που βρέθηκε στον χώρο.





(του ανταποκριτή  Α. Βικέτου)© ΑΠΕ-ΜΠΕ ΑΕ.

Read more »

Ο Κεραμεικός πιάνει Ακαδημία

Τέσσερα στρέμματα ελεύθερου αρχαιολογικού χώρου ακόμη αποκτά η Ακαδημία Πλάτωνος, μετά τη χθεσινή απόφαση του ΚΑΣ να γκρεμιστούν τέσσερα παλιά ετοιμόρροπα σπίτια του υπουργείου Πολιτισμού που λειτουργούν ως αρχαιολογικές αποθήκες.

Η μακέτα του μελλοντικού πάρκουΚι αυτό γίνεται στο πλαίσιο της αναβάθμισης της περιοχής και της ανάδειξης των αρχαίων που είναι σήμερα μισο-ορατά μισο-αόρατα σε ένα χώρο συνολικής έκτασης 150 στρεμμάτων. Το φιλόδοξο αυτό πρόγραμμα έχει απώτερο στόχο να ενοποιηθούν το Δημόσιο Σήμα, δηλαδή η περιοχή του Κεραμεικού με την Ακαδημία Πλάτωνος.

Πρόκειται για μείζονες παρεμβάσεις αρχαιολογικές και πολεοδομικές και για μια σειρά από παράλληλες παρεμβάσεις που έχουν αναλάβει να «τρέξουν» οι υπηρεσίες των υπουργείων Πολιτισμού και Περιβάλλοντος και Κλιματικής Αλλαγής.

Χάραξη διαδρομών

Ηδη η Γ' Εφορεία Αρχαιοτήτων ξεκίνησε τη χάραξη των αρχαιολογικών διαδρομών που θα περνούν από τα ορατά αρχαία και από εκείνα που δεν είναι σήμερα ορατά, τα οποία όμως θα σημανθούν με ενημερωτικές πινακίδες ώστε να γνωρίζει ο κόσμος ότι περπατάει σ' έναν ιστορικό τόπο. Σε ένα προάστιο της αρχαίας Αθήνας που πήρε το όνομά του από τον επώνυμο ήρωα Ακάδημο (ή Εκάδημο), όπου λειτούργησε και η περίφημη φιλοσοφική σχολή που ίδρυσε ο Πλάτων.

«Στα ταξίδια μου, όπου πάω με ρωτούν τι θα γίνει με την Ακαδημία Πλάτωνος. Κάποιοι προσθέτουν πως αν την είχαμε εμείς, θα βγάζαμε πολλά λεφτά» ανέφερε ο υπουργός Πολιτισμού, Παύλος Γερουλάνος, απευθυνόμενος χθες στα μέλη του Κεντρικού Αρχαιολογικού Συμβουλίου, για να τονίσει το προσωπικό ενδιαφέρον του το σημαντικό αυτό έργο και να επαινέσει τις υπηρεσίες του ΥΠΠΟΤ για την εργώδη προσπάθειά τους να εντάξουν τις σχετικές μελέτες στο ΕΣΠΑ.

Προηγουμένως η γ.γ. του ΥΠΠΟΤ, Λίνα Μενδώνη, είχε ενημερώσει το ΚΑΣ για τα βήματα που γίνονται εδώ και δέκα μήνες για την αναβάθμιση του αρχαιολογικού χώρου και τη δημιουργία ενός πάρκου ανοιχτού στους πολίτες. Θα είναι μια όαση αυτό το πάρκο και για τους κατοίκους της υποβαθμισμένης αυτής περιοχής, είπε. Τόνισε ότι έχει ήδη οριοθετηθεί ο αρχαιολογικός χώρος και τα δύο υπουργεία ΥΠΠΟΤ-ΥΠΕΚΑ ανέλαβαν την δαπάνη εξ ημισείας για τις αναγκαίες απαλλοτριώσεις.

Από την άλλη πλευρά, η εταιρεία Ενοποίησης των Αρχαιολογικών Χώρων Αθήνας ετοιμάζει την ανάδειξη του δρόμου που θα οδηγεί από το Δημόσιο Σήμα στην Ακαδημία Πλάτωνος, ενώ παράλληλα οι υπηρεσίες του ΥΠΠΟΤ συγκροτούν το φάκελο που θα κατατεθεί στο ICOMOS για να προκηρυχθεί ο διεθνής αρχιτεκτονικός διαγωνισμός ανέγερσης του Μουσείου της πόλης των Αθηνών. Η δαπάνη της αρχιτεκτονικής μελέτης του μουσείου (2 εκατ. ευρώ) έχουν προσφερθεί από την πρώην Νομαρχία Αθηνών και τον Γιάννη Σγουρό.

Χθες η μελέτη που απασχόλησε το ΚΑΣ αποτελεί ουσιαστικά ένα έργο «προπομπό» του μουσείου, καθώς το γκρέμισμα των παλιών αποθηκών επί της οδού Κρατύλου και Μοναστηρίου απελευθερώνει τη μελλοντική είσοδό του και δημιουργεί μέτωπο πρασίνου στην πρόσοψή του.

Το σημαντικότερο όμως είναι ότι ενοποιείται το αρχαίο Λύκειο και η Παλαίστρα του Γυμνασίου με το Περιστύλιο, που σήμερα βρίσκονται απέναντι και χωριστά. Εδώ πρέπει να πούμε ότι η Ακαδημία Πλάτωνος έχει κατοικηθεί από τα προϊστορικά χρόνια μέχρι τον 6ο μ.Χ. αιώνα. Κατά τον 6ο π.Χ. αιώνα ιδρύθηκε στην περιοχή ένα από τα τρία ονομαστά Γυμνάσια των Αθηνών. Τον περίβολό του έχτισε ο Πεισιστρατίδης Ιππίας και ο Κίμων έκανε τη δενδροφύτευση της περιοχής.

Η προϊσταμένη της Γ' ΕΠΚΑ, Ευσταθία Μπαζιωτοπούλου - Βαλαβάνη, θύμισε πως οι ανασκαφές άρχισαν με πρωτοβουλία και δαπάνες ενός ευπατρίδη, του αρχιτέκτονα Π. Αριστόφρονα το 1929, και συνεχίστηκαν από τον Φ. Σταυρόπουλο (1955-1963)με δαπάνες της Αρχαιολογικής Εταιρείας. Εκτοτε διενεργούνται από τη Γ' ΕΠΚΑ.

Σε νέες αποθήκες

Τα αρχαία των αποθηκών (ευρήματα των δεκαετιών του '30-'60) θα μεταφερθούν στις καινούργιες αποθήκες που έχουν γίνει τα τελευταία χρόνια επί της οδού Ιφιγενείας στα όρια του αρχαιολογικού χώρου, όπως και σε κάποια προκάτ κτίσματα. Δημιουργείται επίσης ένα στέγαστρο 50 τ.μ. -εντός του αρχαιολογικού χώρου- στο οποίο θα εκτεθούν πενήντα μαρμάρινες σαρκοφάγοι ελληνιστικών και ρωμαϊκών χρόνων, που φέρουν πλούσιες ανάγλυφες παραστάσεις.

Ετσι ο κόσμος θα μπορεί να θαυμάζει ένα δείγμα των πλούσιων εκθεμάτων του μελλοντικού μουσείου της Αθήνας που σήμερα είναι καταχωνιασμένα σε αποθήκες. Το στέγαστρο θα είναι επισκέψιμο, όπως και ολόκληρος ο αρχαιολογικός χώρος. Το Ταμείο Αρχαιολογικών Πόρων έχει αναλάβει να φτιάξει νέα περίφραξη στα σημεία που έχει καταστραφεί, φυλάκιο, τουαλέτες και να βελτιώσει τις εσωτερικές διαδρομές. Ολα αυτά υπολογίζεται ότι θα κοστίσουν 1 εκατ. ευρώ, ποσό που αναμένεται να αντληθεί από το ΕΣΠΑ. 

Ν. ΚΟΝΤΡΑΡΟΥ-ΡΑΣΣΙΑ (enet.gr)

Read more »

Σφραγίδα με ιερογλυφική γραφή ανακαλύφθηκε στην Κρήτη

Πρόκειται για μία λίθινη τετράπλευρη σφραγίδα από βαθυκόκκινο ίασπη, η οποία φέρει εγχάρακτα σημεία της μινωικής ιερογλυφικής γραφής και στις τέσσερις επιφάνειές της. Το εύρημα είναι εξαιρετικά σημαντικό, αφού αποτελεί τη μοναδική έως τώρα απόδειξη της παρουσίας της αρχαιότερης γραφής των μινωιτών στη δυτική Κρήτη.

Μαζί με εκατοντάδες άλλα ευρήματα, σε ανασκαφή σε ιερό του όρους Βρύσινα

Η σφραγίδα ανακαλύφθηκε κατά τη διάρκεια ανασκαφής στο μινωικό ιερό κορυφής του όρους Βρύσινα, που υψώνεται νότια της πόλης του Ρεθύμνου, η οποία διήρκεσε από τις 4 έως τις 15 Ιουλίου του 2011.

Η συγκεκριμένη ανασκαφή ξεκίνησε το 2004 και διεξάγεται από την ΚΕ΄ Εφορεία Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων, υπό την ευθύνη της αρχαιολόγου Ελένης Παπαδοπούλου, και το Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Κρήτης με την ευθύνη της καθηγήτριας Ίριδας Τζαχίλη. Σε αυτήν συμμετέχουν ειδικοί ερευνητές, καθώς και σημαντικός αριθμός προπτυχιακών και μεταπτυχιακών φοιτητών.

Από την προκαταρκτική μελέτη της φετινής κεραμικής προκύπτει ότι η διάρκεια λειτουργίας του ιερού εκτείνεται σε όλη την παλαιοανακτορική περίοδο (1900-1700 π.Χ.) και συνεχίζεται τουλάχιστον έως την αρχή των νεοανακτορικών χρόνων. Τα ευρήματα από τις ανασκαφές του 2010 και του 2011 (περί τα 800 πήλινα ειδώλια από τη συστηματική ανασκαφή και σημαντικός αριθμός αγγείων), διευρύνουν τις γνώσεις για τη νεοανακτορική περίοδο του μινωικού ιερού, αλλά και την αρχική διαμόρφωση της κορυφής του όρους πριν τη μετακίνηση μεγάλου μέρους των τελετουργικών δραστηριοτήτων προς το χαμηλότερο τρίτο πλάτωμα, κατά την τελευταία φάση λειτουργίας του.

Εύλογα λοιπόν, ο Βρύσινας θεωρείται το σημαντικότερο ιερό κορυφής για τη δυτική Κρήτη, το οποίο παρουσιάζει σαφείς αναλογίες ως προς το τελετουργικό πλαίσιο, τη μορφή της λατρείας, αλλά και τον τρόπο άσκησής της με τα ανακτορικά ιερά κορυφής - Γιούχτα, Κόφινα, Πετσοφά και Τραόσταλο - της κεντρικής και της ανατολικής Κρήτης.

( ΑΠΕ-ΜΠΕ)  (enet.gr)

Read more »

Τα λευκά μάρμαρα του Παρθενώνα ήταν χρωματιστά

"Το πόσο υπέροχα ήταν ζωγραφισμένη κάποτε η Ελληνική αρχιτεκτονική το μαρτυρεί ο Πλάτων. Οι επιγραφές επίσης μαρτυρούν ότι η πολύχρωμα ζωγραφική ήταν πολύτιμη όσο και η εργασία του γλύπτη. Παρ' όλα αυτά τα χρώματα δεν επέζησαν στις χιλιετίες. Μόνον κάποια ίχνη σώζονται στους πόρους του μαρμάρμου. Η ταινία μας οδηγεί στους φημισμένους ιστορικούς χώρους της Ελλάδας: απο την Σάμο, στο φημισμένο νεκροταφείο της Αθήνας, στην Ακρόπολη, στους Δελφούς, στην Αίγινα. Οι αναλύσεις των καταλοίπων χρώματος βοηθούν, πέρα απο την ανασύνθεση του αρχαίου χρωματισμού, και στο να γνωρίσουμε την αρχαία σημασία εκπληκτικών έργων τέχνης"

(Αρχαιολογία)

Read more »

Στο φως Κούροι που σμιλεύθηκαν στο περίφημο παριανό μάρμαρο

Κούρους που σμιλεύθηκαν στο περίφημο παριανό μάρμαρο φέρνει στο φως στο Δεσποτικό, τη νησίδα κοντά στην Αντίπαρο, ο αρχαιολόγος κ. Γιάννος Κουράγιος, ο οποίος ανασκάπτει από το 2001 ένα μεγάλο ιερό της Αρχαϊκής εποχής αφιερωμένο στον θεό Απόλλωνα.

Ο κορμός ενός Κούρου _από την απαρχή του λαιμού ως τη μέση_ που είχε τοποθετηθεί ανάποδα μέσα στο έδαφος, στο κατώφλι μίας θύρας προκειμένου να χρησιμοποιηθεί ως στήριγμα της και σε άλλο τμήμα της ανασκαφής δύο μεγάλα κομμάτια ποδιού _ κνήμη και φτέρνα _ ενός άλλου αγάλματος, Κούρου επίσης τα οποία σώζονται σε εξαιρετική κατάσταση ήταν το εντυπωσιακό εύρημα της φετινής περιόδου, αν και όχι το μόνο. Το σημαντικό μάλιστα είναι ότι ο κορμός αυτός συνενώνεται με το κάτω μέρος Κούρου, που είχε αποκαλυφθεί εντοιχισμένος στον τοίχο ενός κτιρίου του ιερού το 2005. Ενώ πιθανότατα, όπως λέει ο κ. Κουράγιος στο ίδιο γλυπτό να ανήκει και το κεφάλι Κούρου, που είχε βρεθεί πέρυσι!

Τμήμα της κιονοστοιχίας του ναού που κατασκευάστηκε γύρω στο 500 π.Χ. Εφερε επτά κίονες ύψους 3,80 μ.

Αλλά για να αντιληφθεί κανείς καλύτερα αυτή τη «γλυπτοθήκη» στην οποία τείνει να εξελιχθεί το εξαιρετικής σημασίας ιερό του Δεσποτικού ας σημειωθεί ότι ως σήμερα έχουν έρθει στο φως περί τα 60 τμήματα γλυπτών, μεταξύ των οποίων πέντε κεφαλές Κούρων και μία μικρότερου μεγέθους που ανήκει σε Κόρη, περισσότεροι από δέκα κορμοί διαφόρων διαστάσεων και περί τις 30 βάσεις για αναθήματα (Κούρους ή αναθηματικούς κίονες). Και έπεται η συνέχεια.

Με βελόνι είχε αποκοπεί από το υπόλοιπο άγαλμα ο κορμός που βρέθηκε φέτος, είχε τοποθετηθεί ανάποδα στο χώμα και πάνω του έγιναν δύο μολυδβοχοημένες εντορμίες για να στηριχθεί ο στροφέας της θύρας. Βρέθηκε άλλωστε σφηνωμένος με μαρμάρινους λίθους για την καλύτερη στήριξή της ενώ βελόνι χρησιμοποιήθηκε για την πίσω επιφάνεια ώστε να εφάπτεται στη πλάκα του κατωφλιού, που ήταν από σχιστόλιθο.

Το σημαντικό όμως βρίσκεται αλλού: Παρά την απολέπιση που είχε γίνει στην επιφάνειά του, σώζεται ακόμη το ίχνος του χεριού του λυγισμένο πάνω στο θώρακα. Γιατί όπως λέει ο κ. Κουράγιος: «Αυτός ο τύπος Κούρων απαντάται μόνο στα παριανά εργαστήρια γλυπτικής του τέλους του 6ου π.Χ. αιώνα ενώ γενικότερα το λυγισμένο χέρι στο στήθος είναι όπως όλοι γνωρίζουμε χαρακτηριστικό γνώρισμα των αρχαϊκών Κορών». Να σημειωθεί μάλιστα ότι μόνον άλλα δύο γλυπτά με αυτή την ιδιαιτερότητα υπάρχουν, συγκεκριμένα ο Κούρος που βρίσκεται στην Carlsberg Glyptotek της Κοπεγχάγης και ακόμη ένα ημίεργο άγαλμα, το οποίο εκτίθεται στο Μουσείο της Πάρου και είχε προέλθει από τα αρχαία λατομεία του νησιού.

Τοποθετημένο σε ζεμπίλι το πολύτιμο μαρμάρινο εύρημα είναι έτοιμο για το ταξίδι από το νησάκι του Δεσποτικού στο Μουσείο της Πάρου

Το κτίσμα στο οποίο εντοπίσθηκε ο κορμός είναι μικρό, έχει σχήμα ναού με πρόδομο, σηκό και άδυτο και βρίσκεται στη βορειοανατολική πλευρά του περιβόλου του ιερού. «Φαίνεται ότι κτίστηκε στην ύστερη Αρχαϊκή περίοδο, μετά τη βίαιη καταστροφή των αρχαϊκών Κούρων», λέει ο κ. Κουράγιος.

Γιατί όμως αυτή η καταστροφή; Όπως εξηγεί ο ίδιος «Πιστεύω ότι μπορεί να συνδέεται με τη διαμάχη μεταξύ Αθήνας και Πάρου, όταν ο Μιλτιάδης εστάλη να τιμωρήσει το νησί γιατί εμήδισε κατά τους Περσικούς Πολέμους. Τότε καταστράφηκαν τα γλυπτά και ξαναχρησιμοποιήθηκαν ως οικοδομικό υλικό».

Άλλο ενδιαφέρον σημείο της φετινής ανασκαφής ήταν η αποκάλυψη ενός στυλοβάτη για κιονοστοιχία που κατασκευάστηκε γύρω στο 500 π.Χ. με επτά κίονες ύψους 3,80μ. Στο βάθος της θεμελίωσης του στυλοβάτη αποκαλύφθηκαν τα θραύσματα από το αριστερό πόδι αρχαϊκού κούρου φυσικού μεγέθους και εξαιρετικής γλυπτικής τα οποία «συνενώθηκαν» με το θραύσμα από τον μηρό ενός γλυπτού που είχε βρεθεί το 2005. Τέλος, δίπλα τους βρέθηκε και η βάση στην οποία στηριζόταν ένας άλλος μικρότερου μεγέθους Κούρος, πάνω στην οποία σώζονται τρία δάκτυλα του δεξιού ποδιού του.

 Ο αρχαιολογικός χώρος του Δεσποτικού κατά τη διάρκεια της ανασκαφής

Ενας τετράγωνος, μαρμάρινος «βόθρος» τελετουργικού χαρακτήρα _εκεί έριχναν τις σπονδές στο θεό _ ο οποίος χρονολογείται στην πρώιμη Αρχαϊκή εποχή βρέθηκε εξάλλου κάτω από το μεταγενέστερο πλακόστρωτο δάπεδο του εστιατορίου του ναού. Εξι διαφορετικές κατασκευαστικές φάσεις εντοπίσθηκαν στη βόρεια πύλη του ιερού που θεωρείται ότι ήταν η αρχική είσοδός του. Και τέλος πληθώρα κεραμικής που χρονολογείται από την Γεωμετρική ως και την Αρχαϊκή εποχή ήρθε επίσης στο φως επιβεβαιώνοντας ότι το ιερό λειτουργούσε ήδη από τα γεωμετρικά χρόνια.

Η αρχαία Πρεπέσινθος, όπως ήταν η ονομασία του Δεσποτικού κατά τις μαρτυρίες του Στράβωνος και του Πλίνιου δεν υπήρξε μια τυχαία περίπτωση στο Αιγαίο. Ενωμένη κατά την αρχαιότητα με ένα άλλο (μικρότερο ακόμη) νησάκι, το Τσιμιντήρι - όπου άλλωστε επεκτείνονται τα αρχαιολογικά ευρήματα - , φιλοξένησε ένα σπουδαίο λατρευτικό ιερό. Η θέση του ήταν στρατηγική, είχε καλά προστατευμένο λιμάνι, οπτική επαφή με τη Σίφνο προς τα δυτικά και με την Αντίπαρο προς τα ανατολικά και ήταν… κατάφυτο.

Δεσποτικό: Μία νησίδα γεμάτη Κούρους

Θραύσματα αγγείων που βρέθηκαν επάνω στο νησί με τις επιγραφές «ΑΠΟΛΛ», «ΑΡΤΗΜΕ» ή «ΑΡΧΗΜΕ» επιβεβαιώνουν τη λατρεία του Απόλλωνα και της Αρτεμης (άλλωστε ιερά του Απόλλωνα υπήρχαν σε 22 νησιά). Εκεί έφθαναν οι προσκυνητές φέρνοντας μαζί τους αναθήματα: Ειδώλια και αντικείμενα κάθε είδους έχει φέρει στο φως ως σήμερα η ανασκαφή: πόρπες χάλκινες και ελεφαντοστέινες, χάντρες χρυσές, γυάλινες αλλά και απλώς λίθινες, σφραγιδόλιθους από ημιπολύτιμους λίθους, αγαλματίδια από φαγεντιανή, αλάβαστρα και κορινθιακούς αρύβαλλους, ένα αβγό στρουθοκαμήλου, εγχειρίδια, ξίφη, υφαντικά βαρίδια, γεωργικά εργαλεία και πολλά χρηστικά αγγεία. Εντελώς ξεχωριστό εύρημα ωστόσο υπήρξε πριν από μερικά χρόνια το ειδώλιο μιας γυναικείας θεότητας δαιδαλικής τεχνοτροπίας (680-660 π. Χ.) που θεωρείται ότι ήταν το λατρευτικό άγαλμα του ιερού.

Στην ανασκαφή της ΚΑ΄ Εφορείας Αρχαιοτήτων υπό την διεύθυνση του κ. Κουράγιου συμμετείχαν και οι αρχαιολόγοι – μέλη της επιστημονικής ομάδας Κορνηλία Νταιφά, Σπύρος Πετρόπουλος, Θανάσης Γκαρώνης και φοιτητές από το Πανεπιστήμιο της Περούτζια. Παράλληλα, συνεχίστηκε για δεύτερη χρονιά η μελέτη του αρχιτεκτονικού υλικού και των δώδεκα κτιρίων από την αρχιτέκτονα, καθηγήτρια του Πολυτεχνείου του Μονάχου Δρ. Ανε Ονεσοργκ και την Δρ. Κατερίνα Παπαγιάννη. Το Ιδρύμα Ι. Λάτση και το Ιδρυμα Α. Π. Κανελόπουλου ήταν οι χορηγοί της ανασκαφής.


(Μαρία Θερμού -Το Βήμα)

Read more »

"Ζωντανεύει" το θέατρο της αρχαίας Απτέρας στα Χανιά

Μια σημαντική πολιτιστική παρέμβαση παίρνει σάρκα και οστά στα Χανιά. Πρόκειται για την αναστύλωση-ανάδειξη του θεάτρου στην Αρχαία Άπτερα.

Ο δρόμος άνοιξε μετά την ομόφωνη απόφαση του Κεντρικού Αρχαιολογικού Συμβουλίου (ΚΑΣ) αλλά και την βούληση του Υπουργείου Πολιτισμού και της Περιφέρειας Κρήτης για ένταξη του έργου στο ΕΣΠΑ.

«Η μελέτη αποκατάστασης του θεάτρου της αρχαίας Απτέρας, εγκρίθηκε ομόφωνα από το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο και πλέον μετά την πρόταση για ένταξη του έργου στο ΕΣΠΑ ανοίγει ο δρόμος για την αποκατάσταση του σημαντικού αυτού μνημείου» δήλωσε σήμερα η αρχαιολόγος Βάλια Νινιού.

Το θέατρο βρίσκεται σε φυσική πλαγιά, με θέα προς τα Λευκά Όρη, κοντά στο νότιο τείχος της αρχαίας πόλης. Ανήκει στη ρωμαϊκή φάση, αλλά έχουν εντοπιστεί και ίχνη της ελληνιστικής περιόδου.

Έχει υποστεί σοβαρές ζημιές σε νεότερα χρόνια, από τη λειτουργία κυκλικής ασβεστοκαμίνου που είναι κατασκευασμένη με πρόχειρη λασπόχτιστη αργολιθοδομή. Σε σημεία της υπάρχουν ενσωματωμένα αρχιτεκτονικά μέλη του θεάτρου, μεταξύ των οποίων και μια επιγραφή της ελληνιστικής περιόδου.

Η αρχαία πόλη της Απτέρας, βρίσκεται πάνω σε λόφο ύψους 200 μέτρων, στη θέση Παλιόκαστρο, κοντά στο χωριό Μεγάλα Χωράφια. Ιδρύθηκε τη γεωμετρική εποχή, αλλά γνώρισε τη μεγαλύτερη ακμή της τον 4ο αιώνα π. Χ., οπότε ανέπτυξε μεγάλη εμπορική δραστηριότητα, κυρίως λόγω του ελέγχου του Κόλπου της Σούδας.

Ο 1ος και ο 2ος αιώνας μ.Χ., αποτέλεσαν μια νέα περίοδο ακμής για τα Άπτερα, όμως ο σεισμός του 365μ.Χ. που κατέστρεψε την Κρήτη, την ισοπέδωσε. Κατοικήθηκε μέχρι τον επόμενο σεισμό του 7ου αιώνα μ.Χ. και τις επιδρομές των Σαρακηνών, που την οδήγησαν τελικά στην εγκατάλειψη.

Τον αρχαιολογικό χώρο της Απτέρας αλλά και το αρχαίο θέατρο επισκέφθηκαν σήμερα ο πρόεδρος του οργανισμού ''Διάζωμα'' Σταύρος Μπένος: ο αντιπεριφερειάρχης Χανίων Απόστολος Βουλγαράκης, ο δήμαρχος Μανώλης Σκουλάκης και υπηρεσιακοί παράγοντες της εφορίας βυζαντινών αρχαιοτήτων.

Σύμφωνα με τον κ Μπένο, «η περιφέρεια και το υπουργείο πολιτισμού προχωρούν σε μια πολύ γενναία πράξη ένταξης του έργου στο ΕΣΠΑ, με 2,5 εκατομμύρια ευρώ».

«Aυτό το οποίο σήμερα βλέπουμε, ίσως αποδειχθεί στο μέλλον και πολύ σύντομα λένε οι αρχαιολόγοι μέχρι το 2013, ως το σημαντικότερο που έχει αναδειχθεί τα δεκάδες εκατοντάδες χρόνια» δήλωσε ο αντιπεριφερειάρχης Χανίων, ενώ ο δήμαρχος Μανώλης Σκουλάκης εμφανίσθηκε αισιόδοξος ότι οι εργασίες ανάδειξης θα έχουν ολοκληρωθεί μέσα στο 2013.

Πλησιάζοντας την Κερά -- παραλία καβάτζα, στην τοποθεσία της Αρχαίας Απτέρα

Παράλληλα θα προχωρήσουν και οι διαδικασίες για την απαλλοτρίωση ενός ακόμα τμήματος δίπλα στο αρχαίο θέατρο.

Το ύψος της δαπάνης αυτής της παρέμβασης είναι 500.000 ευρώ.

Μετά την αποκατάσταση, στο αρχαίο θέατρο θα μπορούν να φιλοξενηθούν μέχρι 300 θεατές.

(GOODnet.g)

Read more »